حمیده رویدشتیحمیده رُویدَشتی، بانوی فاضل و پرهیزکار اصفهانی، آگاه به علم حدیث و رجال در قرن یازدهم است. ۱ - تولداز تاریخ تولد و زادگاه او اطلاعی نیست. ۲ - پدرپدرش ، محمدشریف بن شمس‌الدین رویدشتی اصفهانی، ساکن رویدشت از توابع اصفهان [۱]
ذبیح‌اللّه محلاتی، ریاحین الشّریعة در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه، ج۴، ص۱۸۵، تهران ۱۳۷۳ش
[۲]
امین، ج۶، ص۲۵۵.
و از شاگردان شیخ‌بهائی (متوفی ۱۰۳۰) بود و علامه مجلسی (متوفی ۱۱۱۰) نیز از او روایت کرده‌است. [۳]
عبداللّه بن عیسی‌افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء و حیاض الفضلاء، ج۵، ص۴۰۵، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
۳ - دانشمند و پرهیزکارافندی اصفهانی [۴]
عبداللّه بن عیسی‌افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء و حیاض الفضلاء، ج۵، ص۴۰۴ـ۴۰۵، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
حمیده را دانشمند ، پرهیزکار، بازمانده عالمان فضیلت‌مدار و دانا به علم رجال معرفی کرده که نکات دقیق و حاشیه‌هایی بر کتابهای حدیثی، از جمله استبصار شیخ‌طوسی ، نگاشته و این حاشیه‌ها نشان‌دهنده ژرف‌اندیشی و آگاهی دقیق او به علوم حدیثی، به‌ویژه علم رجال، است. آقابزرگ طهرانی [۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲، ص۱۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۶]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۶، ص۱۸، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
از حاشیه حمیده بر استبصار یاد کرده‌است. پدر میرزاعبداللّه افندی حواشیِ حمیده را بر کتابهای حدیثی می‌ستود و بسیار از آن‌ها نقل می‌کرد. [۷]
عبداللّه بن عیسی‌افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء و حیاض الفضلاء، ج۵، ص۴۰۵، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
افندی اصفهانی [۸]
عبداللّه بن عیسی‌افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء و حیاض الفضلاء، ج۵، ص۴۰۵، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
نسخه‌ای از استبصار را داشته که حمیده تا پایان کتاب الصلاة بر آن حاشیه نوشته بوده‌است.۴ - فراگیری دانش حدیثحمیده دانش حدیث را نزد پدرش آموخت. پدرش او را به سبب قدرت فهم و درکش می‌ستود و درباره او می‌گفت: «حمیده با رجال پیوند دارد»، کنایه از این‌که وی علم رجال را به‌خوبی می‌داند و هنگامی که با دخترش مزاح می‌کرد، او را «عَلّامتة» می‌خواند و می‌گفت: «یک تاء در این واژه برای تأنیث و تای دیگر برای مبالغه و فزونی علم است». [۹]
عبداللّه بن عیسی‌افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء و حیاض الفضلاء، ج۵، ص۴۰۵، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
[۱۰]
محمد حسون و ام‌علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ج۱، ص۳۱۱، (تهران) ۱۴۱۱.
۵ - آثارحمیده رویدشتی کتابی در علم رجال با عنوان رجال حمیدة داشته [۱۱]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۰، ص۱۱۴، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
که آقابزرگ طهرانی در مُصَفَّی المَقال فی مُصَنّ فی علم‌الرجال این کتاب را ذکر کرده‌است. [۱۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، مُصَفَّی المَقال فی مُصَنِّفی علم الرجال، چاپ احمد منزوی، ستون ۱۱۶، تهران ۱۳۳۷ش.
فاطمه، دختر حمیده، نیز مانند مادرش فاضل و پرهیزکار بود. [۱۳]
عبداللّه بن عیسی‌افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء و حیاض الفضلاء، ج۵، ص۴۰۶، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
۶ - وفاتحمیده رویدشتی در ۱۰۸۷ درگذشت. [۱۴]
عبداللّه بن عیسی‌افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء و حیاض الفضلاء، ج۵، ص۴۰۵، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
[۱۵]
امین، اعیان الشیعه، ج۶، ص۲۵۵.
۷ - فهرست منابع(۱) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. (۲) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، مُصَفَّی المَقال فی مُصَنِّفی علم الرجال، چاپ احمد منزوی، تهران ۱۳۳۷ش. (۳) عبداللّه بن عیسی‌افندی اصفهانی، ریاض‌العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱. (۴) امین، اعیان الشیعه. (۵) محمد حسون و ام‌علی مشکور، اعلام النساء المؤمنات، (تهران) ۱۴۱۱. (۶) ذبیح‌اللّه محلاتی، ریاحین الشّریعة در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه، ج۴، تهران ۱۳۷۳ش. ۸ - پانویس
۹ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حمیده رویدشتی»، شماره۶۵۸۴. |